Nauczanie Przyjazne Mózgowi. Odwracamy lekcję.

Kontynuujemy serię tematyczną, w której będziemy zachęcać was do stosowania na lekcjach jednej z metod przyjaznych mózgowi. W tym artykule omawiamy model odwróconej lekcji, który jest szansą na aktywizację uczniów poprzez przekazanie im odpowiedzialności za ich proces uczenia się. Profesor Stanisław Dylak nazywa model odwróconej lekcji „nauczaniem wyprzedzającym", ponieważ uczniowie najpierw samodzielnie zapoznają się z nowym tematem, który dopiero ma się pojawić na lekcji.

Model odwróconej lekcji zmienia porządek szkolnych zajęć: uczniowie uczą się w domu, a na lekcji rozwiązują trudniejsze zadania czy ugruntowują już zdobytą wiedzę. Często do zdobywania owej wiedzy przez uczniów przed lekcją nauczyciele posiłkują się tzw. wideo lekcjami, czyli filmikami instruktażowymi przygotowanymi samodzielnie lub korzystając z tych, które są w sieci. Chodzi o to, aby to, co jest łatwe, mimo iż jest nowe, zostało samodzielnie poznane przez uczniów - dzięki temu nauczycielowi na lekcji pozostanie więcej czasu na działania praktyczne.

Podczas rozwiazywania zadań na lekcji warto łączyć uczniów, którzy maja trudności, z uczniami, którzy radzą sobie lepiej. To buduje umiejętność współpracy. Naszym dążeniem powinno by tworzenie przestrzeni, w której uczniowie łączą siły, działają wspólnie, a rywalizację powinniśmy ograniczać do minimum. O zasadach pracy w grupie pisaliśmy w poprzednim artykule.

Etapy pracy w modelu odwróconej lekcji:

1. Zaciekawienie tematem W tym celu możemy zadać nurtujące pytanie, pokazać niespotykany przedmiot, przeczytać zagadkowy fragment tekstu, czyli podjąć działania, które zainteresują uczniów przyszłym tematem i sprawia, ze chętnie sięgną oni po proponowane materiały.

2. Udostepnienie materiałów Ważne, aby były one łatwe w obsłudze (jeśli wykorzystują technologię) i zrozumiale. Nauczyciel musi przede wszystkim przemyśleć ilość przekazanego materiału, by nie było go zbyt dużo.

3. Przekazanie instrukcji Nauczyciel powinien wskazać, co jest kluczowe, czego nie można pominąć lub jakich konkretnie efektów oczekuje po zapoznaniu się, z materiałami przez uczniów.

4. Określenie terminu Informujemy uczniów, jaki jest czas na zapoznanie się z materiałami. Jeśli przekazujemy bardzo obszerne materiały do zapoznania się etapami, warto udostępniać je od razu w całości, tak aby to uczniowie samodzielnie decydowali, jak rozplanują sobie prace. Uczą się wtedy ważnej umiejętności planowania.

5. Poprowadzenie lekcji To najważniejszy etap. Podczas 45 minut lekcji uczniowie sprawdzają, ile się nauczyli, co jest da nich łatwe a co jeszcze nie. Wykorzystują wówczas zdobytą uprzednio wiedzę w działaniu. Pracują w grupach lub w parach, wykonują trudniejsze zadania, my zaś jesteśmy dla nich dostępnym i ekspertem, który przekazuje informację zwrotną, jednak to uczniowie powinni uaktywnić się w procesie uczenia.

6. Podsumowanie. Aby uczniowie mogli dostrzec swoje efekty pracy, lekcje należy podsumować. Dobrze jest również zapytać uczniów o proces modelu lekcji odwróconej - o to, jak im się pracowało, co by zmienili. Będą to cenne informacje do planowania przyszłych działań.

Propozycje działań dydaktycznych:Na początek wytłumacz uczniom, na czym polega model lekcji odwróconej i jakie są jego etapy. Pomoże Ci w tym plakat zamieszczony w numerze 117 Nauczycielki Szkoły Podstawowej. Zalecamy od razu po tym wprowadzeniu zadać nietypową pracę domową, która w istocie będzie udostępnieniem materiałów i wskazaniem, czego oczekujesz.

Renata Bajor
nauczycielka wczesnoszkolna i przedszkolna
autorka materiałów edukacyjnych dla uczniów i nauczycieli
trenerka rad pedagogicznych