Ocenianie Kształtujące: Nasze Lekcje są OK! …i nasz zeszyt też!

Cel lekcji, kryteria sukcesu, informacja zwrotna, ocena koleżeńska i samoocena – te elementy oceniania kształtującego za nami. Jeśli już je wprowadziliśmy, to przyszedł czas na OK zeszyt. To, co najbardziej wyróżnia ten zeszyt spośród innych i sprawia, że jest wyjątkowy, to fakt, że jest on dla ucznia pod każdym względem, w rozumieniu ogólnym i szczegółowym. Uczeń, tak jak i w przypadku standardowego zeszytu, jest jego właścicielem, nie jest jednak oceniany za sposób jego prowadzenia. To właśnie uczeń decyduje, czy jego zeszyt będzie kolorowy, pełen rysunków, pełen notatek, dodatkowych zapisków np. z nauki domowej, czy nie. Choć będziemy zachęcać dziecko do tego pierwszego, to nie będziemy go z tego rozliczać.

Zapisków z nauki w domu nie znajdziemy w standardowych zeszytach, w których uczeń wraz nauczycielem (ale i rodzicem) nastawiają się na schludny wygląd i ograniczają wyłącznie do treści, które zlecił nauczyciel. Zupełnie inaczej jest z OK zeszytem. Aby jego wprowadzenie osiągnęło swój cel, musimy mieć do niego przekonanie, uczeń zaś powinien otrzymać jasny komunikat, że z OK zeszytu się uczy, a nie jest za jego prowadzenie oceniany. Dlatego właśnie nie stawiamy ocen za prowadzenie OK zeszytu. To ma być naprawdę indywidualny, niepowtarzalny zeszyt ucznia i choćby odbiegał od ogólnie przyjętych norm, to nie dajemy wskazówek do jego prowadzenia, a jedynie propozycje, np. ucząc dzieci sposobu wykonywania notatek w postaci map myśli czy sketchnotek. Pisaliśmy o tym, jak wykonywać te dwie formy notatek graficznych w poprzednim numerze w temacie „Kompetencje kluczowe do rozwijania”. Znajduje się tam również plakat z zasadami tworzenia map myśli. Jeśli nie zapoznaliście się jeszcze z numerem listopadowym „Nauczycielki Szkoły Podstawowej”, zachęcamy do odwiedzenia naszej strony internetowej www.ediba.com i zakupienia numeru archiwalnego.

Warto, aby OK zeszyt był wprowadzony na wszystkich edukacjach. Co za tym idzie, my, jako wychowawcy, możemy zachęcić nauczyciela języka obcego czy innych przedmiotów, których nie nauczamy do wprowadzenia tej wyjątkowej formy zeszytu. Sprzyja on nauce również poprzez to, że wszystkie informacje są w jednym miejscu, a notatki tworzone są samodzielnie przez ucznia. Niech uczniowie zaczną od stworzenia strony tytułowej zeszytu. Szablon do jej wykonania znajduje się na stronach do skopiowania. Od razu zachęcamy was do wykonania pozostałych ćwiczeń ze stron do skopiowania do tego tematu.

 OK zeszyt nie jest tylko zeszyto-notatnikiem ucznia, czyli dokumentacją dziecka na temat własnego procesu uczenia się. Jest oczywiście również elementem oceniania kształtującego i ważne jest, abyśmy na naszych lekcjach stosowali OK zeszyt jako dopełnienie oceniania kształtującego: podawali cel lekcji, który uczniowie zapiszą w OK zeszycie; dawali im kryteria sukcesu np. w postaci tabelek do wklejania; wpisywali do zeszytu informację zwrotną. O ile nauczyciel nie powinien oceniać tego zeszyto-notatnika, ingerować w jego wygląd czy wpisywać tam uwag i zastrzeżeń, o tyle może jak najbardziej pozostawiać tam informację zwrotną w formie pisemnej. Warto też pokazać uczniom, że refleksję o swoim uczeniu się mogą wpisywać zawsze do swojego zeszytu i różnej formie. Nie tylko wtedy, gdy poprosimy ich o samoocenę np. poprzez pokolorowanie rysunku sygnalizacji świetlnej czy innego obrazka. Uczeń taką refleksję może wpisać nawet słowami albo zaznaczając lub kolorując, co jest dla niego łatwe, a co trudne.

Renata Bajor
nauczycielka wczesnoszkolna i przedszkolna
autorka materiałów edukacyjnych dla uczniów i nauczycieli
trenerka rad pedagogicznych