Ocenianie Kształtujące: Nasze Lekcje są OK! NACOBEZU, czyli kryteria opisujące sukces.

Ocenianie Kształtujące: Nasze Lekcje są OK! NACOBEZU, czyli kryteria opisujące sukces. W przednim artykule opisaliśmy wyznaczanie celów lekcji. Dziś zajmiemy się drugim ważnym elementem oceniania kształtującego, jakim jest wskazywanie uczniom kryteriów sukcesu. Są to elementy ściśle ze sobą połączone.

Czasem możemy też spotkać się z tajemniczym zwrotem NACOBEZU. Jest to połączenie pierwszych liter zwrotu „na co będę zwracał uwagę” – innymi słowy to nic innego jak właśnie wskazanie kryteriów sukcesu.

Stosowanie kryteriów sukcesu ma na celu zwiększenie motywacji uczniów do uczenia się oraz ich aktywność na lekcji. To wykreowanie sytuacji, w której uczniowie mają większą świadomość tego, że codziennie zdobywają nowe umiejętności. Potrafią je także określić.

A wszystko to ma na celu prawidłowe zrozumienie zadania przez ucznia. Wyobraźmy sobie, że poprosiliśmy uczniów o narysowanie domu, w wyniku czego troje uczniów narysowało poniższe prace. Zastanów się, na jaką ocenę i dlaczego oceniłabyś daną pracę.

Przyjmijmy, że najwyżej oceniłaś pracę nr 3 (na str. 7), a najniższej pracę nr 1, ponieważ chciałaś, aby było to rysunek domu z zewnątrz. Gdyby uczeń (autor rys. 1) wiedział o tym, miałby szansę dostosować się do wymogów, czyli kryteriów sukcesu, które mogłyby brzmieć tak.

Narysuj dom. Twoja praca powinna zawierać:
budynek domu,
na budynku co najmniej dwoje okien,
jedne drzwi i jeden komin,
praca ma być kolorowa,
praca ma być wykonana estetycznie

Należy dzielić się z uczniami kryteriami, by dzięki temu zrozumieli, w jaki sposób może dojść do osiągnięcia celu (celów) lekcji. Kryteria sukcesu są zatem drogą do osiągnięcia celów i dowiedzenia się, co będzie podlegało sprawdzeniu i ewentualnej ocenie.
Tak samo jak nieczytającym jeszcze pierwszakom cel można podać w postaci piktogramów, tak i kryteria sukcesu mogą być przedstawione w przyjazny graficznie sposób.

Kryteria sukcesu powinny być określone do każdej zadanej uczniowi pracy, a nie tylko do lekcji ogólnie. Przed zadaniem jakiejkolwiek pracy do wykonania powinniśmy podać uczniowi kryteria sukcesu, czyli jakie kryteria musi spełnić jego praca, aby otrzymał najlepszą ocenę. Poniżej przykład kryteriów sukcesu do pracy pisemnej.

NACOBEZU do napisania zaproszenia na przedstawienie:
1. Zastosuj wszystkie elementy zaproszenia.
    Napisz:
    kogo zapraszasz,
    na co zapraszasz,
    kiedy odbędzie się przedstawienie,
    gdzie odbędzie się przedstawienie,
    kto zaprasza.
2. Napisz starannie treść zaproszenia.
3. Brak błędów ortograficznych i gramatycznych

Pamiętaj, aby kryteria sukcesu konstruować w języku ucznia oraz by upewnić się, że są jasne i zrozumiałe. Muszą być one sprawdzalne, to jedna z podstawowych zasad ich konstruowania. Oczywiście w konstruowanie kryteriów sukcesu do danego zadania można włączyć uczniów, jeśli tylko dysponujemy czasem podczas lekcji.

Kryteria sukcesu, tak jak i cel powinny być cały czas z uczniem podczas lekcji. Najlepszym rozwiązaniem jest przygotowywać uczniom karteczki z kryteriami do wklejenia do zeszytu. Na plakacie znajdziecie stałe kryteria sukcesu do głoskowania, głośnego czytania, pisania i rozwiązywania zadań tekstowych, do powieszenia w widocznym miejscu w sali. Najpierw jednak należy omówić z uczniami dane kryteria sukcesu. Po zaprezentowaniu stałego NACOBEZU poproś uczniów o narysowanie własnych piktogramów do kryteriów i wklejenie ich do zeszytu, by uczeń oraz jego rodzic pomagający mu w nauce mogli kierować się nimi przy nauce. Wykonajcie również pozostałe ćwiczenia ze stron do skopiowania do tego tematu.

Renata Bajor
nauczycielka wczesnoszkolna i przedszkolna
autorka materiałów edukacyjnych dla uczniów i nauczycieli
trenerka rad pedagogicznych