Ocenianie Kształtujące: Nasze Lekcje są OK! Zadajemy pytania kluczowe i piszemy zielonym długopisem.
To już ostatni artykuł z serii o elementach oceniania kształtującego. Jeśli jeszcze nie zapoznaliście się z całym cyklem, zachęcamy was do odwiedzenia naszej strony internetowej www.ediba.com i zakupienia numerów archiwalnych od NSP 111 (wrzesień 2021) do NSP 114 (grudzień 2021), które przybliżają, czym jest ocenianie kształtujące, jak wyznaczyć cel lekcji zrozumiały dla uczniów, jak określać kryteria sukcesu oraz jak udzielać informacji zwrotnej czy tez jak stosować samoocenę. Dziś natomiast zajmiemy się dwoma elementami, które nie są obowiązkowe, ale ze względu na korzyści, które ze sobą niosą, warto rozważyć ich wprowadzenie.
Mowa o pytaniach kluczowych i ocenianiu prac uczniów z wykorzystaniem zielonego (a nie czerwonego, do czego jesteśmy przyzwyczajeni) długopisu. Oczywiście sformułowanie „zielony długopis" odnosi się nie do obudowy, a do koloru tuszu, którym będziemy pisać po pracy ucznia.
Pytania kluczowe powinny zachęcić do poszukiwania odpowiedzi, angażować w naukę, po prostu musza zaintrygować uczniów. Możemy zadać jedno lub więcej pytań kluczowych i należy to zrobić na początku lekcji. Najlepiej jeśli pytanie jest „zagadką", na którą uczniowie poszukują odpowiedzi przez całą lekcję.
Ważne, aby dzieci dzięki zadanemu pytaniu zauważały też szerszy kontekst poruszanego zagadnienia. Zwróćmy wagę na to, by pytania były otwarte i abyśmy dali uczniom wystarczająco dużo czasu na dojście do rozwiązania, a nie odpowiadali sami na to pytanie. Często jest tak, ze na wszelkie pytania nauczyciela odpowiadają ci sami uczniowie. Aby tego uniknąć, zmieńmy zasadę z takiej, w której na pytanie odpowiada ten uczeń, który się zgłasza, na losowanie imion uczniów. Uczniowie przyzwyczajeni do odpytywania tych, którzy się zgłaszają, nie dbają o to, by znać odpowiedz. Jeśli wprowadzimy losowanie, każdy będzie miał podczas lekcji poczucie, ze może zostać wytypowany i dzięki temu będzie bardziej angażował się w lekcję, żeby w razie czego znać odpowiedz.
Możemy zapisać imiona uczniów na kartkach, na patyczkach laryngologicznych lub uruchomić na tablicy interaktywnej stronę do losowania imion uczniów, np. www.classroomscreen.com. Po wejściu na stronę klikamy przycisk „Launch now", czyli zacznij teraz, następnie pojawi się tablica z paskiem ikon a dole strony. Klikamy na druga ikonę (ludzika - „random name") i wpisujemy jedno pod drugim imiona naszych uczniów. System działa podobnie jak patyczki z imionami uczniów: imiona tych, którzy się już wypowiedzieli będziemy odkładać na bok, aby nie losować tych samych osób, a żeby każdy mógł się wypowiedzieć. Tak i w tej aplikacji klikamy w koło zębate, które jest u góry po prawej stronie okna z imionami i pierwszy suwak przesuwamy w prawo, by stał się zielony („Remember chosen students") i odtąd, gdy imię, zostało już raz wylosowane, nie zostanie ono wylosowane drugi raz.
Przykłady pytań kluczowych
1. Skąd się wzięło przysłowie „Strach ma wielkie oczy"?
2. Co wspólnego ma Ziemia z cebulą i Shrekiem?
3. Czy to, co się przydarzyło (imie bohatera lektury), może się przydarzyć nam?
4. Dlaczego powinniśmy pomagać zwierzętom zimą?
5. Co należy kupić w sklepie, aby przygotować zdrowe Śniadanie?
Zielony długopis to alternatywa dla tzw. nauczycielskiego, czerwonego kolor długopisu, którym to nauczyciel poprawiający prace zaznacza uczniowi błędy. Kolor zielony to nowe spojrzenie na proces sprawdzania prac uczniów. Nim będziemy podkreślać zdania (wyrazy, litery), które są zapisane prawidłowo. Będziemy skupiać wagę ucznia na prawidłowych rozwiązaniach czy zapisie, aby utrwalał mu się ten wzór, który należy powielać. Gdy uczeń spojrzy na swoją prace, będzie mógł mieć satysfakcję, że napisał prawidłowo aż tak dużo, że nauczyciel to zauważa i docenia, a nie jak w przypadku czerwonego długopisu, ze wytyka mu błąd. To może zniechęcać do podejmowania kolejnych prób. Polecamy - spróbujcie metody zielonego długopisu i zobaczcie uśmiechy sukcesu na twarzach waszych uczniów!
Renata Bajor
nauczycielka wczesnoszkolna i przedszkolna
autorka materiałów edukacyjnych dla uczniów i nauczycieli
trenerka rad pedagogicznych